Historia Lublina sięga VI–VII w., kiedy kształtowały się pierwsze centra osadnicze: Czwartek, Grodzisko i Białkowska Góra. Od tamtego czasu ośrodek ten przeżywał okres rozwoju. Największą świetność Lublin osiągnął w XVI w. Ożywienie trwało do okresu upadku polskich miast w XVII w. Kolejny okres rozwoju trwa od początku XIX w. Dynamiczny wzrost obserwowany od 1944 został poprzedzony epizodem II wojny światowej i związanych z nią zmian w strukturze ludnościowej i urbanistyce.
Nazwa miasta znana jest od najstarszych zapisków z 1228 roku. Pochodzi ona od nazwy osobowej Lubla utworzonej od imienia Lubomir, poprzez dodanie dawniej pieszczotliwego przyrostka -la. Możliwe jest także, że imię Lubla w swojej staropolskiej, zdrobniałej postaci złączyło się z przyrostkiem dzierżawczym -in, dając nazwę Lublin. Zygmunt Sułowski wyraził przypuszczenie o łączeniu Lublina z imieniem Lubel (Lubelnia), w analogii do stosunku nazw Wróblin, Wróbel. Założycielem czy właścicielem Lublina w zamierzchłych czasach mógł być zatem człowiek o imieniu Lubel, bądź Lubla
.